Centro Dramático Galego

Sinopses

Shakespeare en Roma ofrece un achegamento inédito e singular ás catro pezas que o gran dramaturgo inglés ambientou no Imperio Romano ("Coriolano", "Xulio César", "Antonio e Cleopatra" e "Tito Andrónico").

CORIOLANO

Coriolano un déspota ilustrado? Un traidor á patria? Un impío Ditador? Un xeneral sanguinario? Ou só unha marioneta manexada polas hábiles mans da súa nai? Como se constrúe a democracia nos nosos tempos? E cal é o lugar dos pobos neste proceso? Onte e hoxe é cuestionamiento e o medo que nos frea, e mañá?

XULIO CÉSAR

Roma. No tempo da República.

Festas e xogos en homenaxe a César polo seu triunfo na última batalla contra Pompeio. Grupos de cidadáns diríxense cheos de ledicia ao lugar dos festexos e, con gran algarada, convidan a xente coa que atopan a deixaren os seus labores e sumárense á celebración.

Mais tamén hai sectores do Senado, seguidores de Pompeio, que non están conformes coa nova realidade política; estes recriminan aqueles cidadáns obrigándoos a retroceder e acusándoos de ingratitude por facer festa sobre o sangue de Pompeio, un líder a quen tempo atrás festexaban e agasallaban, mesmo enchendo de flores o seu paso.

Casio, Bruto, Decio e outros senadores, intercambian inquedanzas comúns pola deriva que, segundo o seu parecer, está levando a César camiño dun tiránico exercicio do poder que podería culminar coa súa coroación e, consecuentemente, coa destrución da
República.

A conspiración comeza a se sementar.

ANTONIO E CLEOPATRA

Tras o asasinato de Xulio César, o Triunvirato formado por Octavio César, Marco Antonio e Lépido goberna os territorios de dominio romano. Marco Antonio, deliberadamente alleo ao que sucede en Roma, pasa o tempo en Alexandría namorado de Cleopatra. A raíña será sinalada como a única culpable do abandono das obrigas políticas do seu namorado.

Cleopatra fará colisionar as súas vidas política e persoal para posicionarse como a figura de poder que é dentro dos conflitos nos que se sumen os Triunviros.

A vitoria inminente de César tras varias peripecias bélicas e a morte de Antonio levarán a Cleopatra a querer rematar coa súa vida pois, perdido o poder e perdido o amor, non se subxugará ao home de Roma.

TITO ANDRÓNICO

Andrónico, o heroico vencedor, regresa a Roma como acostuma: outra vitoria, sangue nas mans, un rico botín, un feixe de escravos e outros poucos fillos mortos para o panteón familiar. Media na elección de emperador, entrega a filla ao home que non ama, mata un de tantos fillos que lle restan e manda matar un prisioneiro luxoso, sen sospeitar que desata as iras da nai, Tamora, a raíña prisioneira dos godos. O que ven a seguir é a épica da vinganza, a estúpida senilidade de Tito, a violación de Lavinia, a morte da esposa, a execución dos fillos de Andrónico falsamente acusados. Roma chora a morte dos inocentes, se hai alguén inocente nesta historia. Os tempos desgónzanse, a orde é ameazada pola forza estranxeira e a podremia interior do imperio. Non vou contar como remata, porque todas estas historias rematan mal. Crime, absurdo, filicidio, canibalismo... e un leve raio de esperanza.

Da práctica
Rui Madeira
Director Coriolano

Despois de máis de vinte anos de estreita colaboración co CDG (proxectos, coproducións, edicións, programacións, promoción de relacións internacionais etc.) e despois da coprodución Entremés famoso sobre a pesca do río Miño en 2021, dirixida por Fran Núñez e con elenco portugués, foi cando se me convidou para participar no proxecto Shakespeare en Roma, no que respecta ao texto Coriolano, ao que accedín con gran satisfacción.

Esta proposta implicou a adaptación, ou mellor dito, a redución do texto orixinal a un texto que, aínda que mantendo a palabra shakesperiana, obrigou necesariamente a un novo ollar dramatúrxico que soportase e dese coherencia a esa mesma redución, a través dunha clara proposta dramatúrxica que integra os últimos catro anos do meu traballo e do da Companhia de Teatro de Braga (CTB) sobre a temática de fronteiras (atendendo á situación en Europa e no mundo) e que, no caso de Coriolano se acentúa aínda máis, xa que asentamos o traballo sobre a realidade dos nosos días, coa bárbara invasión de Ucraína por parte de Rusia, contando ademais coa participación de Volodymyr Snegurchenko, dramaturgo e director ucraíno que integra o proxecto Stage, Home of the Wordl! baixo a responsabilidade da CTB e financiado polo noso mecenas, DST Group, que acolle dez artistas de teatro de Ucraína durante un ano. E así, máis alá da intriga dentro do poder e dos desexos inconfesables que rexen cada un deses círculos, a emerxencia da guerra, a inseguridade, a falta do trigo e do leite, a brutalidade máis gratuíta e asasina e os atropelos éticos e morais máis elementais sobre os pobos, son aquí neste Coriolano, coma en todas as guerras, a tristeza da nosa vida cotiá, algo que é preciso combater. Se este espectáculo serve para algo, que sirva para axudar á reflexión sobre o punto ao que chegamos.

________________________

Unha viaxe inzada de incertezas
María Barcala e Xúlio Lago
Directora e director de Xulio César

Unha vez máis chega a nós o eco daquela definición feita polo gran mestre Peter Brook ao se referir ao labor da dirección de escena: "Unha viaxe dirixida por un guía que descoñece o camiño". Unha sensación recorrente para algunha das persoas que exercemos este oficio. Volveu asomar no momento de aceptar formar parte do desafío escénico que é o proxecto denominado Shakespeare en Roma e asumir a proposta de pór en escena a versión reducidísima de Xulio César, unha das catro traxedias que conforman o espectáculo.

Aceptar o desafío é participar nunha viaxe inzada de incertezas, perigos, condicionantes e provocacións, e facelo coa ilusión, a esperanza e a confianza, talvez inxenua, de conseguir interesar e mesmo conmover o público. E sorprendelo, do mesmo xeito en que a nós sorprendeu a complexidade e a vixencia dos conflitos, dos comportamentos humanos e dos asuntos visitados por William Shakespeare nesta traxedia escrita en Inglaterra no remate do século XVI e na que trata a conspiración xestada en Roma no ano 44 a. C. que conclúe co asasinato de Xulio César.

O territorio da política, unha vez máis. O exercicio do poder, as loitas partidistas, a corrupción, a traizón, a envexa, a manipulación das masas e o populismo forman parte da paisaxe desta historia que, sen necesidade de subliñados nin ilustracións, nos presenta feitos, comportamentos e situacións que reflicten como un espello os tempos presentes, pois, lamentablemente, son activados por ese complexo
conglomerado coñecido como "a condición humana". Incluída a brutalidade dunha guerra que vai mudando a beleza dun territorio nun espazo sementado de morte, en infértiles terras tinxidas de vermello.

________________________

Demostrar para poder ser
Sara Rey
Directora de Antonio e Cleopatra

Así como Helena foi a culpable de desatar a guerra entre gregos e troianos, Cleopatra foi a responsable da caída dun dos xenerais máis grandes de Roma. Ou iso nos contaron. A historia somete dende sempre as heroínas clásicas a xuízos sumarísimos onde o seu delito é reducido á cousificación sexual, mentres que a vítima é o home poderoso que se deixa enfeitizar e engaiolar pola sensualidade e os intereses da muller.

Con Antonio e Cleopatra o vivido no século IV a. C. e escrito no XVII non perde vixencia: non hai concesións coa protagonista. Unha vez máis, e de maneira dolorosamente contemporánea, unha muller poderosa é reducida ás súas relacións persoais e tachada de puta, embusteira, histérica e histriónica. Que costume tan malo o dos homes que, cando senten o orgullo ferido tras toparse cunha muller poderosa, tenden a desacreditala baseándose na súa sexualidade. Que costume tan malo o das mulleres que aceptan ser canal das frustracións dos homes que as rodean. Como lles chegou á exipcia e á isabelina, á muller contemporánea séguelle chegando a mensaxe de que para poder ser, primeiro debe demostrar.

Non sei se fun capaz de entender plenamente a Shakespeare e o que el quixo contar ao escribir Antonio e Cleopatra. Si que quixen entendelo dende a formulación que máis me atinxe. Si que penso que non é casualidade que Antonio e Cleopatra sexa a escollida para ser a primeira peza que escenifico de forma profesional. Si que sei que me podo identificar coa protagonista desta proposta, na persoa detrás da personaxe, na necesidade de demostrar para poder
empezar a ser.

________________________

Unha cantiga para crianzas
Quico Cadaval
Director de Tito Andrónico

Tito Andrónico é unha das primeiras obras de Shakespeare e, sen dúbida, a que mostra máis mortes. A diferenza doutros baños de sangue concibidos polo autor, neste caso case todas as mortes se mostran en escena. Esta característica fixo que fose adorada polo público contemporáneo do autor e desprezada pola crítica dos séculos posteriores. Unha vella norma do teatro indicaba que as mortes debían facerse fóra de escena. Shakespeare foi flutuante con esta norma, nalgúns casos obedécea e noutros non, ás veces na mesma obra, na mesma escena. Arríncanlle os ollos a Gloucester á vista do público en Lear. Polo contrario, o asasinato de Clarence no Ricardo simbolízase afogando a vítima nunha pipa de viño. No Tito Andrónico, talvez por ser obra de xuventude, enche todo de cadáveres para estimular a asistencia do público. O lugar onde se actuaba acollera minutos antes espectáculos brutais de touros, osos e bulldogs. O cheiro a bravún impregnaba o ambiente e contribuía á experiencia teatral. Si, porque o público das touradas e os do teatro era o mesmo. A dramaturga Lorena Conde e mais eu asumimos o estimulante desafío de Fran Núñez: reducir Tito Andrónico a 32 minutos dentro do pastiche Shakespeare en Roma, acompañando outras obras "romanas" de Shakespeare. A brevidade da proposta obrigounos a reducir o número de crimes, por iso na nosa versión só poderemos contemplar nove mortes. Aproveitamos a crueldade e a inxenuidade de Tito, dúas calidades tan infantís, para facer unha cantiga para entreter crianzas. Quixemos poñer o acento, máis que nos feitos de sangue, nas relacións cos fillos. O trato familiar, os sentimentos de pais e nais, de fillas e fillos, son asunto frecuente do teatro. Andrónico mostra os fillos mortos como patrimonio do pai, como instrumento do seu éxito social. Sacrifica triunfante un fillo de Tamora. A dor materna leva a Tamora ao crime, á vinganza, sen saber que esa dor lle será servida en bandexa de prata. Finalmente, renace a esperanza. Aarón, un asasino sen escrúpulos, sente a tenrura da paternidade e salva o seu bebé. Unha historia tremenda, sanguenta e inverosímil, que fala do que nos preocupa a todos e todas dende que somos
crianzas.

EQUIPO ARTÍSTICO:

CORIOLANO
Dirección: Rui Madeira
Dramaturxia: Volodymyr Snegurchenko

XULIO CÉSAR
Dirección: María Barcala e Xúlio Lago
Dramaturxia: Ana Carreira

ANTONIO E CLEOPATRA
Dirección: Sara Rey
Dramaturxia: Ana Abad de Larriva

TITO ANDRÓNICO
Dirección: Quico Cadaval
Dramaturxia: Lorena Conde

Vestiario e utilería: Saturna
Espazo sonoro: Xosé Lois Romero
Deseño de iluminación: Juanjo Amado
Asistencia de dirección: Keka Losada
Asistencia de produción: José Díaz

Realizacións:
Escenografía e attrezzo: Equipo técnico do CDG
Vestiario: Equipo técnico do CDG
Fotografías e vídeos: Miramemira
Deseño gráfico: Trisquelia
Coordinación e corrección de textos | Asesoría lingüística: Rosa Moledo
Accesibilidade LSE: Los Últimos Teatro
Audiodescrición: ONCE
Programa accesible: FADEMGA-Plena Inclusión

Galería de imaxes